Τα πριάρια του Αμβρακικού!

Ο Αμβρακικός κόλπος είναι ένας αρκετά μεγάλος κόλπος αλλά σχετικά ρηχός. Μάλιστα στην ακτογραμμή του κυριαρχούν οι λιμνοθάλασσες και τα αβαθή νερά σε εκβολές ποταμών. Αυτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του έχουν δημιουργήσει συγκεκριμένες ανάγκες στην ναυσιπλοΐα εντός του κόλπου και φυσικά αυτό αποτυπώνετε στο είδος σκάφους που κυριαρχεί στα λιμάνια του κόλπου.

Έτσι αν κατεβούμε μια βόλτα στα λιμάνια της Αμφιλοχίας, της Μπούκας, του Μενιδίου, του Σπάρτου και σε άλλα μικρότερα λιμάνια του Βάλτου θα παρατηρήσουμε κυρίως ένα συγκεκριμένο είδος σκάφους. Τα γνωστά στην περιοχή ως πριάρια.

Τα πριάρια είναι παραδοσιακές επαγγελματικές βάρκες αλιείας και ανήκουν σε μια μεγαλύτερη οικογένεια σκαφών με "Επίπεδο Πυθμένα" που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα σε περιοχές των ελληνικών ακτών του Ιονίου πελάγους. Οι τρεις βασικές περιοχές, όπου υπάρχουν αυτά τα σκάφη είναι η λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου, ο Αμβρακικός και γύρω από την πόλη της Λευκάδας, όπου υπάρχουν εκτεταμένες περιοχές με αβαθή νερά.

Πρόκειται για απλές κατασκευές που βασίζονται κυρίως στο περίγραμμα του επίπεδου πυθμένα τους. Ο σκελετός τους αποτελείται από νομείς καρφωμένους πάνω στον πυθμένα και σε ίσες αποστάσεις μεταξύ τους, οι οποίες ανάλογα με το μήκος του σκάφους ποικίλλουν από 30 έως 40 εκατοστά. Οι πλευρές των νομέων έχουν πολύ ελαφρές καμπυλότητες που διαμορφώνονται κυρίως με το σκεπάρνι ή με κατάλληλες πλάνες. Το πέτσωμα κάθε μιας πλευράς αποτελείται συνήθως από τρεις σανίδες καρφωμένες επάνω στους νομείς και με τις απολήξεις τους να στερεώνονται σε ειδικά διαμορφωμένες εγκοπές (ασσούς) πάνω στα ποδοστάματα. Έχουν περιορισμένο πλωριό και πρυμνιό κατάστρωμα και ένα περιμετρικό οριζόντιο σανίδι στο εσωτερικό του σκάφους και στο ύψος του καταστρώματος. Ο κεντρικός χώρος είναι ανοιχτός και συνήθως υπάρχει ξύλινο δάπεδο που στηρίζεται στην επάνω επιφάνεια των επίπεδων στρώσεων των νομέων.

Στην λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου τα πριάρια δεν έφεραν κουπιά, αλλά μόνο το σταλίκι, ένα κοντάρι με το οποίο ακουμπούσαν στον πυθμένα και έσπρωχναν το σκάφος. Ενώ τα πριάρια του Αμβρακικού και της Λευκάδας έφεραν κουπιά αντί για σταλίκι για να μπορούν να κινηθούν σε πιο βαθιά νερά. Οι σκαλμοί για τα κουπιά αυτά υπήρχαν αρκετά έξω από το σκάφος σε ένα κάθετο ως προς το σκάφος δοκάρι στην πρύμνη του σκάφους. Επίσης, παλαιότερα τα πριάρια σε αυτές τις περιοχές μπορούσαν να κινηθούν με ένα μικρό πανί σακολέβας, χωρίς ράντα, που έμοιαζε περισσότερο με τη γνωστή σακολέβα της ανοιχτής θάλασσας. Πλέον τοποθετούνται στα σκάφη εξωλέμβιες ή εσωτερικές πετρελαιομηχανές για ευκολότερη και ταχύτερη μετακίνηση των αλιέων.

Στην λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου, ανάλογα με το μέγεθός τους είχαν και διαφορετικές ονομασίες. Τα μικρά πριάρια λέγονταν γαΐτες, τα μικρότερα γαϊτοπούλες, τα δε μεγαλύτερα, υψηλά και πλατιά πισκαρέσες. Τα πριάρια της λιμνοθάλασσας του Μεσολογγίου κατασκευάζονταν στο Μεσολόγγι και το Αιτωλικό, τα πριάρια του Αμβρακικού κυρίως στην Πρέβεζα και πιθανώς σε άλλες μικρότερες πόλεις της περιοχής, ενώ στη Λευκάδα ναυπηγεία υπήρχαν στην πόλη της Λευκάδας και στο Νυδρί στις περιοχές Βλυχό και Στενό.

Αν και η χρήση τέτοιου είδους σκαφών στις λιμνοθάλασσες του Ιονίου πρέπει να είναι αρκετά παλαιά, οι πληροφορίες που υπάρχουν από ιστορικές πηγές είναι ελάχιστες. Στο Μεσολόγγι, το Αιτωλικό και τη Λευκάδα αναφέρεται ότι από το δεύτερο μισό του 17ου αιώνα έως τα μέσα του 18ου οι κάτοικοι χρησιμοποιούσαν κάποιου είδους μονόξυλα για την πλεύση τους στις αβαθείς περιοχές της θάλασσας. Τα πριάρια στο Μεσολόγγι αναφέρονται επίσης στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα. Τα σκάφη αυτά χρησιμοποιούντο κυρίως για ψάρεμα με διάφορους τρόπους.

Με πληροφορίες από το www.naftotopos.gr